 |
Татиммаи насиҳати расул алайҳиссалом беморро Гуфт пайғамбар мар он беморро,
Ин бигӯ, к-эй саҳл кун душворро!
«Отино фӣ дори дунёно ҳасан,
Отино фӣ дори уқбоно ҳасан».
Роҳро бар мо чу бустон кун латиф,
Манзили мо худ ту бошӣ, эй шариф».
Мӯъминон дар ҳашр гӯянд: «Эй малак!
Не ки дӯзах буд роҳи муштарак?
Мӯъмину кофир бар ӯ ёбад гузор,
Мо надидем андар ин раҳ дуду нор.
Нак биҳишту боргоҳи эманӣ,
Пас куҷо буд он гузаргоҳи данӣ?»
Пас малак гӯяд, ки он равзай хузар,
Ки фалон ҷо дидаед андар гузар,
Дӯзах он буду сиёсатгоҳи сахт,
Бар шумо шуд боғу бустону дарахт.
Чун шумо ин нафси дӯзаххӯйро,
Оташии габри фитнаҷӯйро
Ҷаҳдҳо кардеду он шуд пурсафо,
Норро куштед аз баҳри Худо.
Оташи шаҳват, ки шӯъла мезадӣ,
Сабзаи тақво шуду нури ҳудӣ.
Оташи хашм аз шумо ҳам ҳилм шуд,
Зулмати ҷаҳл аз шумо ҳам илм шуд.
Оташи ҳирс аз шумо исор шуд
В-он ҳасад чун хорбун гулзор шуд.
Чун шумо ин ҷумла оташҳои хеш
Баҳри Ҳақ куштед ҷумла пеш-пеш,
Нафси нориро чу боғе сохтед,
Андар ӯ тухми вафо андохтед.
Булбулони зикру тасбеҳ андар ӯ,
Хушсароён дар чаман бар тарфи ҷӯ.
Доии Ҳақро иҷобат кардаед,
Дар ҷаҳими нафс об овардаед.
Дӯзахи мо низ дар ҳаққи шумо
Сабза гашту гулшану баргу наво».
Чист эҳсонро мукофот, эй писар?
Лутфу эҳсону савоби мӯътабар.
Кист лоиқ аз барои чун мане?»
Гуфт: «Се гуна зананд андар ҷаҳон,
Он ду ранҷу в-ин яке ганҷи равон.
Он якеро чун бихоҳӣ, кул турост,
В-он дигар ниме туро, ниме ҷудост.
В-он сеюм ҳеч ӯ туро набвад, бидон,
Ин шунудӣ? Дур шав! Рафтам равон.
То туро аспам напарронад лагад,
Ки бияфтӣ, барнахезӣ то абад».
Шайх ронд андар миёни кӯдакон,
Бонг зад бори дигар ӯро ҷавон.
Ки биё, охир бигӯ тафсири ин,
Ин занон се навъ гуфтӣ, баргузин.
Ронд сӯйи ӯву гуфташ: «Бикри хос
Кул туро бошад, зи ғам ёбӣ халос.
В-он ки ниме они ту, бева бувад,
В-он ки ҳеч аст он иёли бовалад.
Чун зи шӯйи аввалаш кӯдак бувад,
Меҳру кулли хотираш он сӯ равад.
Дур шав, то асп нандозад лагад,
Сумми аспи тавсанам бар ту расад».
Ҳой-ҳуе кард шайху бозронд,
Кӯдаконро боз сӯйи хеш хонд.
Боз бонгаш кард он соил: «Биё,
Як суолам монд, эй шоҳи киё!»
Боз ронд ин сӯ: «Бигӯ зудтар, чӣ буд?
Ки зи майдон он бача гӯям рабуд».
Гуфт: «Эй шаҳ, бо чунин ақлу адаб
Ин чӣ шайд аст? Ин чӣ феъл аст? Эй аҷаб!
Ту варои ақли куллӣ дар баён
Офтобӣ. Дар ҷунун чунӣ ниҳон?»
Гуфт: «Ин авбош ройе мезаданд,
То дар ин шаҳри худам қозӣ кунанд.
Дафъ мегуфтам. Маро гуфтанд: «Не,
Нест чун ту олиме, соҳибфане.
Бо вуҷуди ту ҳаром асту хабис,
Ки кам аз ту дар қазо гӯяд ҳадис.
Дар шариат нест дастуре, ки мо
Камтар аз ту шаҳ кунему пешво.
З-ин зарурат гиҷу девона шудам,
Лек дар ботин ҳамонам, ки будам.
Ақли ман ганҷ асту ман вайронаам,
Ганҷ агар пайдо кунам, девонаам.
ӯст девона, ки девона нашуд,
Ин асасро диду дар хона нашуд.
Дониши ман ҷавҳар омад, на араз,
Ин баҳое нест баҳри ҳар ғараз.
Кони қандам, найситони шаккарам
Ҳам зи ман мерӯяду ман мех(в)арам.
Илми тақлидиву таълимист он,
К-аз нуфури мустамеъ дорад фиғон.
Чун пайи дона, на баҳри равшанист,
Ҳамчу толибилми дунёи данист.
Толиби илм аст баҳри ому хос,
На ки то ёбад аз ин олам халос.
Ҳамчу муше ҳар тараф сӯрох кард,
Чунки нураш ронд аз дар, гуфт бард.
Чунки сӯйи дашту нураш раҳ набуд,
Ҳам дар он зулмот ҷаҳде менамуд.
Гар Худояш пар диҳад, парри хирад,
Бирҳад аз мушиву чун мурғон парад.
В-ар наҷӯяд пар, бимонад зери хок
Ноумед аз рафтани роҳи симок.
Илм гуфторе, ки он беҷон бувад,
Ошиқи рӯйи харидорон бувад.
Гарчи бошад вақти баҳси илми зафт,
Чун харидораш набошад, мурду рафт.
Муштарии ман Худой аст, ӯ маро,
Мекашад боло, ки «Аллоҳа-штаро».
Хунбаҳои ман ҷамоли зулҷалол,
Хунбаҳои худ хурам, касби ҳалол.
Ин харидорони муфлисро биҳил,
Чӣ харидорӣ кунад як мушти гил?
Гил махур, гилро махар, гилро маҷӯ.
З-он ки гилхор аст доим зардрӯ.
Дил бихур, то доимо бошӣ ҷавон,
Аз таҷаллӣ чеҳраат чун арғавон.
Ё раб, ин бахшиш на ҳадди кори мост,
Лутфи ту лутфи хафиро худ сазост.
Даст гир аз дасти мо, моро бихар,
Пардаро бардору пардай мо мадар.
Бозхар моро аз ин нафси палид,
Кордаш то устухони мо расид.
Аз чу мо бечорагон ин банди сахт
Кай гушояд, эй шаҳи бетоҷу тахт?
Инчунин қуфли гаронро, эй вадуд!
Кай тавонад ҷуз ки фазли ту гушуд?
Мо зи худ сӯйи ту гардонем сар,
Чун туӣ аз мо ба мо наздиктар.
Ин дуъо ҳам бахшишу таълими туст,
Гарна дар гулхан гулистон аз чӣ руст?
Дар миёни хуну рӯда, фаҳму ақл,
Ҷуз зи икроми ту натвон кард нақл.
Аз ду пора пиҳ ин нури равон,
Мавҷи нураш мезанад бар осмон.
Гӯштпора, ки забон омад аз ӯ,
Меравад селоби ҳикмат ҳамчу ҷӯ.
Сӯйи сӯрохе, ки номаш гӯшҳост,
То ба боғи ҷон, ки мева-ш ҳушҳост.
Шоҳроҳи боғи ҷонҳо шарҳи ӯст,
Боғу бустонҳои олам фаръи ӯст.
Аслу сарчашмай хушӣ он аст, он,
Зуд «таҷрӣ таҳтаҳа-л-анаҳор» хон.
Саҳифаи 59/114
|
Дафтари якум
