 |
Баёни он ки ҳар ҳисси мудрикеро аз одамӣ низ мудракоте дигар аст, ки аз мудракоти он ҳисси дигар бехабар аст, чунонки ҳар пешавар устоди аъҷамии кори он устоди дигари пешавар аст ва бехабарии ӯ аз он ки вазифаи ӯ нест, далел накунад, ки он мудракот нест. Агарчи ба ҳукми ҳол мункир бувад онро, аммо аз мункирии ӯ ин ҷо ҷуз бехабарӣ намехоҳем дар ин мақомЧанбарай диди ҷаҳон идроки туст,
Пардаи покон ҳиси нопоки туст.
Муддате ҳисро бишӯ з-оби аён,
Инчунин дон ҷомашӯйи сӯфиён.
Чун шудӣ ту пок, парда барканад,
Ҷони покон хеш бар ту мезанад.
Ҷумла олам гар бувад нуру сувар,
Чашмро бошад аз он хубӣ хабар.
Чашм бастӣ, гӯш меорӣ ба пеш,
То намоӣ зулфу рухсорай бутеш.
Гӯш гӯяд: «Ман ба сурат награвам,
Сурат ар бонге занад, ман бишнавам.
Олимам ман, лек андар фанни хеш
Фанни ман ҷуз ҳарфу савте нест беш».
Ҳин, биё, бинӣ, бибин ин хубро,
Нест дархур, бинӣ ин матлубро:
«Гар бувад мушку гулобе, бӯ барам,
Фанни ман ин асту илму махбарам.
Кай бибинам ман рухи он симсоқ?
Ҳин, макун таклифи «мо лайса ютоқ».
Боз ҳисси каж, набинад ғайри каж,
Хоҳ каж ғаж пеши ӯ ё рост ғаж.
Чашми аҳвал аз яке дидан яқин
Дон, ки маъзул аст, эй хоҷай муъин!
Ту ки фиръавнӣ, ҳама макриву зарқ,
Мар маро аз худ намедонӣ ту фарқ.
Мангар аз худ дар ман, эй кажбоз ту,
То яке тӯро набинӣ ту дутӯ.
Бингар андар ман зи ман як соате,
То варои кавн бинӣ соҳате.
Вораҳӣ аз тангиву аз нангу ном
Ишқ андар ишқ бинӣ, вассалом.
Пас бидонӣ чунки растӣ аз бадан,
Гӯшу бинӣ чашм медонад шудан.
Рост гуфтаст он шаҳи ширинзабон,
Чашм гардад мӯ ба мӯйи орифон.
Чашмро чашме набуд аввал яқин,
Дар раҳим буд ӯ ҷанини гӯштин.
Иллати дидан мадон пиҳ, эй писар
В-арна хоб – андар надидӣ кас сувар.
Он париву дев мебинад шабеҳ,
Нест андар дидгоҳи ҳарду пиҳ.
Нурро бо пиҳ худ нисбат набуд,
Нисбаташ бахшид халлоқи вадуд.
Одам аст аз хок, кай монад ба хок?
Ҷиннӣ аст аз нор бе ҳеч иштирок.
Нест монандои оташ он парӣ,
Гарчи аслаш ӯст, чун мебингарӣ.
Мурғ аз бод асту кай монад ба бод?
Номуносибро Худо нисбат бидод.
Нисбати ин фаръҳо бо аслҳо
Ҳаст бечун, арчи додаш васлҳо.
Одамӣ чун зодаи хоки ҳабост,
Ин писарро бо падар нисбат куҷост?
Нисбате гар ҳаст, махфӣ аз хирад,
Ҳаст бечуну хирад кай пай барад?
Бодро бечашм агар биниш надод,
Фарқ чун мекард андар қавми Од?
Чун ҳамедонист мӯъмин аз аду?
Чун ҳамедонист майро аз каду?
Оташи Намрудро гар чашм нест,
Бо Халилаш чун таҷашшум карданест?
Гар набудӣ Нилро он нуру дид,
Аз чӣ қибтиро зи сибтӣ мегузид?
Гар на кӯҳу санг бо дидор шуд,
Пас чаро Довудро ӯ ёр шуд?
Ин заминро гар набудӣ чашми ҷон,
Аз чи Қорунро фурӯ хӯрд он чунон?
Гар набудӣ чашми дил ҳаннонаро,
Чун бидидӣ ҳаҷри он фарзонаро?
Сангреза гар набудӣ дидавар,
Чун гувоҳӣ додӣ андар мушт – дар?
Эй хирад! Баркаш ту парру болҳо,
Сура бархон «зулзилат залзолаҳо».
Дар қиёмат ин замин бар неку бад
Кай зи нодида гувоҳиҳо диҳад?
Ки «туҳаддис холаҳо в-ахбораҳо»,
«Тузҳиру-л-арзу лано асрораҳо».
Ин фиристодан маро пеши ту мир
Ҳаст бурҳоне, ки буд мурсал хабир.
К-ин чунин дору чунин носурро
Ҳаст дархур аз пайи майсурро.
Воқеоте дида будӣ пеш аз ин,
Ки Худо хоҳад маро кардан гузин.
Ман асову нур бигрифта ба даст,
Шохи густохи туро хоҳам шикаст.
Воқеоти саҳмгин аз баҳри ин
Гуна-гуна менамудат рабби дин.
Дархури сирри баду туғёни ту,
То бидонӣ, к-ӯст дархурдони ту.
То бидонӣ, к-ӯ ҳаким асту хабир,
Муслеҳи амрози дармоннопазир.
Ту ба таъвилот мегаштӣ аз он
Кӯру кар, к-ин ҳаст аз хоби гарон.
В-он табибу он мунаҷҷим дар лумаъ
Дид таъбираш, бипӯшид аз тамаъ.
Гуфт: «Дур аз давлату аз шоҳият,
Ки дарояд ғусса дар огоҳият.
Аз ғизои мухталиф ё аз таъом
Табъи шӯрида ҳамебинад маном.
З-он ки дид ӯ, ки насиҳатҷӯ найӣ,
Тунду хунхориву мискинхӯ найӣ.
Подшоҳон хун кунанд аз маслиҳат,
Лек раҳматшон фузун аст аз анат.
Шоҳро бояд, ки бошад хӯйи раб,
Раҳмати ӯ сабқ дорад бар ғазаб.
На ғазаб ғолиб бувад монанди дев,
Бе зарурат хун кунад аз баҳри рев.
На ҳалимии муханнасвор низ,
Ки шавад зан рӯсапӣ з-ону каниз.
Девхона карда будӣ синаро,
Қиблае созида будӣ кинаро.
Шохи тезат бас ҷигарҳоро, ки хаст,
Нак, асоям шохи шӯхатро шикаст.
Саҳифаи 92/140
|
Дафтари якум
