 |
Ҳикояти Муҳаммади Хоразмшоҳ, ки шаҳри Сабзвор, ки ҳама рофизӣ бошанд, ба ҷанг бигирифт, амони ҷон хостанд, гуфт: «Он гаҳ амон диҳам, ки аз ин шаҳр пеши ман ба ҳадя Абӯбакр номе биёваред»Шуд Муҳаммад Алпулуғ Хоразмшоҳ
Дар қитоли Сабзвори пурпаноҳ.
Ташнагон овард лашкарҳои ӯ,
Испаҳаш афтод дар қатли адӯ.
Саҷда оварданд пешаш к-ал-амон,
Ҳалқамон дар гӯш кун, вобахш ҷон.
Ҳар хироҷу силате, ки боядат,
Он зи мо ҳар мавсиме афзоядат.
Ҷони мо они ту аст, эй шерхӯ!
Пеши мо чанде амонат бош, гӯ.
Гуфт: «Нарҳонед аз ман ҷони хеш,
То наёредам Абӯбакре ба пеш.
То маро Бӯбакр ном аз шаҳратон
Ҳадя н-оред, эй рамида умматон!
Бидравамтон ҳамчу кишт, эй қавми дун,
На хироҷ истонаму на ҳам фусун.
Бас ҷуволи зар кашидандаш ба роҳ,
К-аз чунин шаҳре Абӯбакре махоҳ.
Кай бувад Бӯбакр андар Сабзвор?
Ё кулӯхи хушк андар ҷӯйбор?
Рӯ битобид аз зару гуфт: «Эй муғон,
То наёредам Абӯбакр армуғон,
Ҳеч суде нест, кӯдак нестам,
То ба зарру сим ҳайрон бистам.
То наёрӣ саҷда, нарҳӣ, эй забун,
Гар бипаймоӣ ту масҷидро ба кун».
Мунҳиён ангехтанд аз чаппу рост,
К-андар ин вайрона Бӯбакре куҷост?
Баъди се рӯзу се шаб, к-иштофтанд,
Як Абӯбакре, низоре ёфтанд.
Раҳгузар буду бимонда аз мараз
Дар яке гӯшай харобай пурҳараз.
Хуфта буд ӯ дар яке кунҷе хароб,
Чун бидидандаш бигуфтандаш: «Шитоб,
Хез, ки султон туро толиб шудаст,
К-аз ту хоҳад шаҳри мо аз қатл раст».
Гуфт: «Агар поям будӣ ё мақдаме,
Худ ба роҳи худ ба мақсад рафтаме.
Андар ин душманкада кай мондаме?
Сӯйи шаҳри дӯстон мерондаме».
Тахтаи мурдакашон бифроштанд
В-он Абӯбакри маро бардоштанд.
Сӯйи Хорамшоҳ ҳаммолон кашон
Мекашидандаш, ки то бинад нишон.
Сабзвор аст ин ҷаҳону марди Ҳақ
Андар ин ҷо зоеъ асту мамтаҳақ.
Ҳаст Хорамшоҳ Яздони халил,
Дил ҳамехоҳад аз ин қавми разил.
Гуфт: «Ло янзур ило тасвирикум,
Фабтағу залқалби фӣ тадбирикум».
Ман зи соҳибдил кунам дар ту назар,
На ба нақши саҷдаву исори зар.
Ту дили худро чу дил пиндоштӣ,
Ҷустуҷӯйи аҳли дил бигзоштӣ.
Дил, ки гар ҳафсад чу ин ҳафт осмон
Андар ӯ ояд, шавад ёва-в ниҳон.
Инчунин дилрезаҳоро дил магӯ,
Сабзвор - андар Абӯбакре биҷӯ.
Соҳиби дил ойинай шашрӯ шавад,
Ҳақ аз ӯ дар шаш ҷиҳат нозир бувад.
Ҳар кӣ андар шаш ҷиҳат дорад мақар,
Накнадаш бе воситай ӯ Ҳақ назар.
Гар кунад рад, аз барои ӯ кунад
В-ар қабул орад, ҳам ӯ бошад санад.
Бе аз ӯ надҳад касеро Ҳақ навол,
Шаммае гуфтам ман аз соҳибвисол.
Мавҳибатро бар кафи дасташ ниҳад
В-аз кафаш онро ба марҳумон диҳад.
Бо кафаш дарёи кулро иттисол,
Ҳаст бечуну чигуна-в баркамол.
Иттисоле, ки нагунҷад дар калом,
Гуфтамаш таклиф бошад, вассалом.
Сад ҷуволи зар биёрӣ, эй ғанӣ!
Ҳақ бигӯяд: «Дил биёр, эй мунҳанӣ!
Гар зи ту розист дил, ман розиям.
В-ар зи ту мӯъриз бувад, эърозиям.
Нангарам дар ту, дар он дил бингарам,
Тӯҳфа ӯро ор, эй ҷон, бар дарам.
Бо ту ӯ чун аст? Ҳастам ман чунон,
Зери пойи модарон бошад ҷинон.
Модару бобову асли халқ ӯст,
Эй хунук он кас, ки донад дил зи пӯст».
Ту бигӯйӣ: «Нак, дил овардам ба ту»,
Гӯядат: «Пур аст аз ин дилҳо қуту.
Он диле овар, ки қутби олам аст,
Ҷони ҷони ҷони ҷони одам аст».
Аз барои он дили пурнуру бир
Ҳаст он султони дилҳо мунтазир.
Ту бигардӣ рӯзҳо дар Сабзвор,
Ончунон дилро наёбӣ з-эътибор.
Пас дили пажмурдаи пӯсидаҷон
Бар сари тахта ниҳӣ, он сӯ кашон.
Ки дил овардам туро, эй шаҳрёр!
Беҳ аз ин дил набвад андар Сабзвор.
Гӯядат: «Ин гӯрхонаст, эй ҷарӣ,
Ки дили мурда бад-ин ҷо оварӣ?
Рав, биёвар он диле, к-ӯ шоҳхӯст,
Ки амони Сабзвори кавн аз ӯст».
Гӯйӣ: «Он дил з-ин ҷаҳон пинҳон бувад,
З-он ки зулмат бо зиё зиддон бувад».
Душмании он дил аз рӯзи аласт
Сабзвори табъро меросӣ аст.
З-он ки ӯ боз асту дунё шаҳри зоғ,
Дидани ноҷинс бар ноҷинс доғ.
В-ар кунад нармӣ, нифоқе мекунад,
З-истимолат иртифоқе мекунад.
Мекунад, оре, на аз баҳри ниёз,
То ки носеҳ кам кунад нусҳи дароз.
З-он ки ин зоғи хаси мурдорҷӯ
Садҳазорон макр дорад тӯ ба тӯ.
Гар пазирад он нифоқашро, раҳид,
Шуд нифоқаш айни сидқи мустафид.
З-он ки он соҳибдили бокарру фар,
Ҳаст дар бозори мо маъюбхар.
Соҳиби дил ҷӯ, агар беҷон найӣ,
Ҷинси дил шав, гар зиди султон найӣ.
Он ки зарқи ӯ хуш ояд мар туро,
Он валии туст, на хоси Худо.
Ҳар кӣ ӯ бар хӯву бар табъи ту зист,
Пеши табъи ту валӣ асту набист.
Рав, ҳаво бигзор, то бӯят шавад
В-он машоми хуш абар ҷӯят шавад.
Аз ҳаворонӣ димоғат фосид аст,
Мушку анбар пеши мағзат косид аст.
Ҳад надорад ин сухан в-оҳуи мо
Мегурезад андар охур ҷо ба ҷо.
Саҳифаи 40/177
|
Дафтари якум
