 |
Ҳикояти Садри ҷаҳони Бухоро, ки ҳар соиле, ки ба забон бихостӣ, аз садақаи омми бедареғи ӯ маҳрум шудӣ ва он донишманди дарвеш ба фаромӯшӣ ва фарти ҳирсу таъҷил ба забон бихост дар мавкиб, Садри ҷаҳон аз вай рӯй бигардонид ва ӯ ҳар рӯз ҳилаи нав сохтӣ ва худро гоҳ зан кардӣ зери чодар ва гоҳ нобино кардӣ ва чашму рӯйи худ баста ба фаросаташ бишнохтӣ, ило охириҳ Дар Бухоро хӯйи он хоҷим аҷал
Буд бо хоҳандагон ҳусни амал.
Доди бисёру атои бешумор
То ба шаб будӣ зи ҷудаш зарнисор.
Зар ба коғазпораҳо печида буд,
То вуҷудаш буд, меафшонд ҷуд.
Ҳамчу хуршеду чу моҳи покбоз,
Он чӣ гиранд аз зиё, бидҳанд боз.
Хокро зарбахш кӣ бвад? Офтоб,
Зар аз ӯ дар кону ганҷ андар хароб.
Ҳар сабоҳе як гурӯҳро ротиба,
То намонад уммате з-ӯ хойиба.
Мубталоёнро будӣ рӯзӣ ато,
Рӯзи дигар бевагонро он сахо.
Рӯзи дигар бар алавёни муқил,
Бар фақеҳони фақири муштағил.
Рӯзи дигар бар тиҳидастони ом,
Рӯзи дигар бар гирифторони вом.
Шарти ӯ он буд, ки кас бо забон
З-ӯ нахоҳад ҳеч, нагшояд лабон.
Лек хомуш бар ҳаволии раҳаш
Истода муфлисон деворваш.
Ҳар кӣ кардӣ ногаҳон бо лаб суол,
З-ӯ набурдӣ з-ин гунаҳ як ҳабба мол.
«Ман самат минкум наҷо» буд ёсааш,
Хомушонро буд, киса-в косааш.
Нодиро рӯзе яке пире бигуфт:
«Деҳ закотам, ки манам бо ҷӯъ ҷуфт».
Манъ кард аз пиру пираш ҷид гирифт,
Монда халқ аз ҷидди пир андар шигифт.
Гуфт: «Бас бешарм пирӣ, эй падар!»
Пир гуфт: «Аз ман туӣ бешармтар,
К-ин ҷаҳон хӯрдиву хоҳӣ ту зи тамъ,
К-он ҷаҳон бо ин ҷаҳон гирӣ ба ҷамъ».
Хандаш омад, мол дод он пирро,
Пир танҳо бурд он тавфирро.
Ғайри он пир эч хоҳанда аз ӯ
Ним ҳабба зар надиду на тасу.
Навбати рӯзи фақеҳон ногаҳон
Як фақеҳ аз ҳирс омад дар фиғон.
Кард зориҳо басе, чора набуд,
Гуфт ҳар навъе, набудаш ҳеч суд.
Рӯзи дигар бо раку печид по,
Нокас андар саффи қавми мубтало.
Тахтаҳо бар соқ баст аз чаппу рост,
То гумон ояд, ки ӯ ишкастапост.
Дидашу бишнохташ, чизе надод,
Рӯзи дигар рӯ бипӯшид аз лубод.
Ҳам бидонисташ, надодаш он азиз
Аз гуноҳу ҷурм гуфтан ҳеч чиз.
Чунки оҷиз шуд зи сад гуна макид,
Чун занон ӯ чодаре бар сар кашид.
Дар миёни бевагон рафту нишаст,
Сар фурӯ афганду пинҳон кард даст.
Ҳам шиносидаш, надодаш садқае,
Дар дилаш омад зи ҳирмон ҳурқае.
Рафт ӯ пеши кафанхоҳе пагоҳ,
Ки бипечам дар намад, неҳ пеши роҳ.
Ҳеч магшо лаб, нишину менигар,
То кунад садри ҷаҳон ин ҷо гузар.
Бу, ки бинад, мурда пиндорад ба зан,
Зар дарандозад пайи ваҷҳи кафан.
Ҳар чӣ бидҳад, ними он бидҳам ба ту,
Ҳам чунон кард он фақири силаҷӯ.
Дар намад печиду бар роҳаш ниҳод,
Маъбари Садри ҷаҳон он ҷо фитод.
Зар дарандозид бар рӯйи намад,
Даст берун кард аз таъҷили хв(а)д.
То нагирад он кафанхоҳ он сила,
То ниҳон накнад аз ӯ он даҳдила.
Мурда аз зери намад баркард даст,
Сар бурун омад пайи дасташ зи паст.
Гуфт бо садри ҷаҳон: «Чун бистадам?
Эй бибаста бар ман абвоби карам».
Гуфт: «Лекин, то намурдӣ, эй ануд,
Аз ҷаноби ман набурдӣ ҳеч ҷуд».
Сирри «мавту қабла мавтин» ин бувад,
Ки паси мурдан ғаниматҳо расад.
Ғайри мурдан ҳеч фарҳанге дигар
Дарнагирад бо Худой, эй ҳилагар!
Як иноят беҳ зи сад гун иҷтиҳод,
Ҷаҳдро хавф аст аз сад гун фасод.
В-он иноят ҳаст мавқуфи мамот,
Таҷриба карданд ин раҳро сиқот.
Балки маргаш бе иноят низ нест,
Бе иноят, ҳону ҳон, ҷойе маист.
Он зумуррад бошад, ин афъии пир,
Бе зумуррад кай шавад афъӣ зарир?
Саҳифаи 108/140
|
Дафтари якум
