 |
Ҳикояти он ду бародар, яке кӯса ва яке амрад, дар азаби хонае хуфтанд, шабе иттифоқан амрад хиштҳо бар мақъади худ анбор кард, оқибат даббоб дабб овард ва он хиштҳоро ба ҳила ва нармӣ аз паси ӯ бардошт, кӯдак бедор шуд ба ҷанг, ки ин хиштҳо ку? Куҷо бурдӣ ва чаро бурдӣ? ӯ ҷавоб гуфт: «Ту ин хиштҳоро чаро ниҳодӣ?» ило охириҳ Амрадеву кӯсае дар анҷуман
Омаданду маҷмаъе буд дар ватан.
Муштағил монданд қавми мунтаҷаб,
Рӯз рафту шуд замона сулси шаб.
З-он азабхона нарафтанд он ду кас,
Кам бихуфтанд он су аз бими асас.
Кӯсаро буд бар занахдон чор мӯ,
Лек ҳамчун моҳи бадраш буд рӯ.
Кӯдаки амрад ба сурат буд зишт,
Ҳам ниҳод андар паси кун бист хишт.
Лутие даб бурд шаб дар анбуҳе
Хиштҳоро нақл кард он муштаҳӣ.
Даст чун бар вай зад, ӯ аз ҷо биҷаст,
Гуфт: «Ҳай, ту кистӣ, эй сагпараст!»
Гуфт: «Ин сӣ хишт чун анбоштӣ?»
Гуфт: «Ту сӣ хишт чун бардоштӣ?
Кӯдаки бемораму аз заъфи х(в)ад
Кардам ин ҷо эҳтиёту муртақад».
Гуфт: «Агар дорӣ зи ранҷурӣ туқо,
Чун нарафтӣ ҷониби дорушшифо?
Ё ба хонай як табибе, мушфиқе,
Ки гушодӣ аз сақомат мағлақе».
Гуфт: «Охир ман куҷо донам шудан?
Ки ба ҳар ҷо меравам ман мумтаҳан,
Чун ту зиндиқе, палиде, мулҳиде,
Мебарорад сар ба пешам чун даде.
Хонақоҳе, ки бувад беҳтар макон,
Ман надидам як даме дар вай амон.
Рӯ ба ман оранд муште ҳамзахор,
Чашмҳо пурнутфа, каф хояфишор.
В-он ки номусест, худ аз зер-зер
Ғамза дуздад, медиҳад молиш ба кер.
Хонақаҳ чун ин бувад, бозори ом
Чун бувад? Харгаллаву девони хом.
Хар куҷо? Номусу тақво аз куҷо?
Хар чӣ донад хашяту хавфу риҷо?
Ақл бошад оминиву адлҷӯ
Бар зану бар мард, аммо ақл ку?
В-ар гурезам ман, равам сӯйи занон,
Ҳамчу Юсуф афтам андар ифтитон.
Юсуф аз зан ёфт зиндону фишор,
Ман шавам тавзеъ бар панҷоҳ дор.
Он занон аз ҷоҳилӣ бар ман тананд,
Авлиёшон қасди ҷони ман кунанд.
На зи мардон чора дорам, н-аз занон,
Чун кунам? Ки не аз инам, не аз он».
Баъд аз он кӯдак ба кӯса бингарист,
Гуфт: «ӯ бо он ду мӯ аз ғам барист.
Фориғ аст аз хишту аз бегори хишт
В-аз чу ту модарфурӯши кинги зишт.
Бар занах се-чор мӯ баҳри намун,
Беҳтар аз сӣ хишт гирдогирди кун».
Заррае сояй иноят беҳтар аст
Аз ҳазорон кӯшиши тоатпараст.
З-он ки шайтон хишти тоат барканад,
Гар дусад хишт аст, худро раҳ кунад.
Хишт агар пурр аст бинҳодай ту аст,
Он ду-се мӯ аз атои он сӯ аст.
Дар ҳақиқат ҳар яке мӯ з-он кӯҳест,
К-он амонномай силай шоҳаншаҳест.
Ту агар сад қуфл бинҳӣ дар даре,
Барканад он ҷумларо хирасаре.
Шаҳнае аз мум агар мӯҳре ниҳад,
Паҳлавононро аз он дил бишкуҳад.
Он ду-се тори иноят ҳамчу кӯҳ,
Садд шуд, чун фарри симо дар вуҷӯҳ.
Хиштро магзор, эй некӯсиришт!
Лек ҳам омин махусб аз деви зишт.
Рав дуто мӯ з-он карам бо даст ор
В-онгаҳон омин бихусбу ғам мадор.
Навми олим аз ибодат беҳ бувад,
Ончунон илме, ки мустанбеҳ бувад.
Он сукуни собеҳ андар ошино
Беҳ зи ҷаҳди аъҷамӣ бо дасту по.
Аъҷамӣ зад дасту пову ғарқ шуд,
Меравад саббоҳ сокин чун умуд.
Илм дарёест беҳадду канор,
Толиби илм аст ғаввоси биҳор.
Гар ҳазорон сол бошад умри ӯ,
ӯ нагардад сер худ аз ҷустуҷӯ.
К-он расули Ҳақ бигуфт андар баён
Ин, ки «манҳумон ҳумо ло яшбаъон».
Саҳифаи 109/140
|
Дафтари якум
