 |
Зикри он подшоҳ, ки он донишмандро ба икроҳ дар маҷлис овард ва бинишонд, соқӣ шароб бар донишманд арза кард, соғар пеши ӯ дошт, рӯ бигардонид ва турушиву тундӣ оғоз кард, шоҳ соқиро гуфт, ки ҳин, дар табъаш ор. Соқӣ чанде бар сараш кӯфт ва шаробаш дар хӯрд дод ило охириҳ Подшоҳе маст андар базм х(в)аш,
Мегузашт он як фақеҳе бар дараш.
Кард ишорат, к-аш дар ин маҷлис кашед,
В-он шароби лаълро бо ӯ чашед.
Пас кашидандаш ба шаҳ беихтиёр,
Шист дар маҷлис туруш чун заҳри мор.
Арза кардаш май, напазруфт ӯ ба хашм,
Аз шаҳу соқӣ бигардонид чашм,
Ки ба умри худ нахӯрдастам шароб,
Хуштар ояд аз шаробам заҳри ноб.
Ҳин, ба ҷойи май ба ман заҳре диҳед,
То ман аз хешу шумо з-ин вораҳед.
Май нахӯрда, арбада оғоз кард,
Гашта дар маҷлис гарон чун маргу дард.
Ҳамчу аҳли нафсу аҳли обу гил
Дар ҷаҳон биншаста бо асҳоби дил.
Ҳақ надорад хосагонро дар кумун
Аз майи аҳрор, ҷуз дар «яшрабун».
Арза медоранд бар маҳҷуб ҷом,
Ҳис намеёбад аз он ғайри калом.
Рӯ ҳамегардонад аз иршодашон,
Ки намебинад ба дида додашон.
Гар зи гӯшаш то ба ҳалқаш раҳ будӣ,
Сирри нусҳ андар даруншон даршудӣ.
Чун ҳама нор аст ҷонаш, нест нур,
Кӣ фканад дар нори сӯзон ҷуз қушур?
Мағз берун монд, қишраш кафту рафт,
Кай шавад аз қишри меъда гарму зафт?
Нори дӯзах ҷуз ки қишрафшор нест,
Норро бо ҳеч мағзе кор нест.
В-ар бувад бар мағз норе шӯълазан,
Баҳри пухтан дон, на баҳри сӯхтан.
То ки бошад Ҳақ ҳаким, ин қоида
Мустамир дон дар гузашта-в н-омада.
Мағзи нағзу қишрҳо мағфур аз ӯ,
Мағзро пас чун бисӯзад? Дур аз ӯ.
Аз иноят гар бикӯбад бар сараш,
Иштиҳо ояд шароби аҳмараш.
В-ар накӯбад, монад ӯ бастадаҳон
Чун фақеҳ аз шурбу базми ин шаҳон.
Гуфт шаҳ бо соқияш: «Эй некпай!
Чӣ хамӯшӣ? Деҳ, ба табъаш ор, ҳай!»
Ҳаст пинҳон ҳокиме бар ҳар хирад,
Ҳар киро хоҳад ба фанн аз сар барад.
Офтоби машриқу танвири ӯ
Чун асирон баста дар занҷири ӯ.
Чархро чарх андар орад дар заман,
Чун бахонад дар димоғаш нимфан.
Ақл, к-ӯ ақли дигарро сухра кард,
Мӯҳра з-ӯ дорад, вай аст устоди нард.
Чанд силӣ бар сараш зад, гуфт: «Гир»,
Даркашид аз бими силӣ он заҳир.
Маст гашту шоду хандон шуд чу боғ,
Дар надимиву мазоҳик рафту лоғ.
Шергиру хуш шуд, ангуштак бизад,
Сӯйи мабраз рафт, то мезак кунад.
Як канизак буд дар мабраз чу моҳ,
Сахт зебову зи қирноқони шоҳ.
Чун бидид ӯро, даҳонаш боз монд,
Ақл рафту тан ситампардоз монд.
Умрҳо буда азаб, муштоқу маст,
Бар канизак дар замон дарзад ду даст.
Бас тапид он духтару наъра фарошт,
Барнаёмад бо ваю суде надошт.
Зан ба дасти мард дар вақти лиқо
Чун хамир омад ба дасти нонбо.
Бисришад гоҳеш нарму гаҳ дурушт,
З-ӯ барорад чоқ-чоқе зери мушт.
Гоҳ паҳнаш вокашад бар тахтае,
Дар ҳамаш орад гаҳе як лахтае.
Гоҳ дар вай резад обу гаҳ намак,
Аз танӯру оташаш созад миҳак.
Инчунин печанд матлубу талуб,
Андар ин лиъбанд мағлубу ғалуб.
Ин лаъиб танҳо на шӯро бо зан аст,
Ҳар ашиқу ошиқеро ин фан аст.
Аз қадиму ҳодису айну араз
Печише чун Вису Ромин муфтараз.
Лек лиъби ҳар яке ранге дигар,
Печиши ҳар як зи фарҳанге дигар.
Шӯю занро гуфта шуд баҳри мисел,
Ки макун, эй шӯй, занро бад гусел.
Он шаби гирдак, на янго дасти ӯ,
Хуш амонат дод андар дасти ту?
К-он чӣ бо ӯ ту кунӣ, эй мӯътамад,
Аз баду неке Худо бо ту кунад.
Ҳосил, ин ҷо ин фақеҳ аз бехудӣ
На афифӣ мондашу на зоҳидӣ.
Он фақеҳ афтод бар он ҳурзод,
Оташи ӯ андар он пунба фитод.
Ҷон ба ҷон пайвасту қолабҳо чахид,
Чун ду мурғи сарбурида метапид.
Чӣ сиқоя? Чӣ малик? Чӣ арслон?
Чӣ ҳаё? Чӣ дин? Чӣ биму хавфи ҷон?
Чашмашон афтода андар «айн»-у «ғайн»,
На Ҳасан пайдост ин ҷо на Ҳусайн.
Шуд дарозу ку тариқи бозгашт?
Интизори шоҳ ҳам аз ҳад гузашт.
Шоҳ омад, то бибинад воқаъа,
Дид он ҷо зилзилай ал-қориъа.
Он фақеҳ аз бим барҷасту бирафт
Сӯйи маҷлис, ҷомро бирбуд тафт.
Шаҳ чу дӯзах пуршарору пурнакол,
Ташнаи хуни ду ҷуфти бадфиъол.
Чун фақеҳаш дид рух пурхашму қаҳр,
Талху хунӣ гашта ҳамчун ҷоми заҳр.
Бонг зад бар соқияш, к-эй гармдор!
Чӣ нишастӣ хира? Деҳ, дар табъаш ор.
Ханда омад шоҳро, гуфт: «Эй киё!
Омадам бо табъ, он духтар туро.
Подшоҳам, кори ман адл асту дод,
З-он хурам, ки ёрро ҷудам бидод.
Он чӣ онро ман нанӯшам ҳамчу нӯш,
Кай диҳам дархурди ёру хешу туш?
З-он хуронам ман ғуломонро, ки ман
Мехурам бар хони хоси хештан.
З-он хуронам бандагонро аз таъом,
Ки хурам ман худ, зи пухта ё ки хом.
Ман чу пӯшам аз хазу атлас либос,
З-он бипӯшонам ҳашамро на палос.
Шарм дорам аз набии зуфунун,
«Албисуҳум» гуфт: «миммо талбисун».
Мустафо кард ин васийят бо банун:
«Атъиму-л-азноба миммо таъкулун».
Дигаронро бас ба табъ овардаӣ,
Дар сабурӣ чусту роғиб кардаӣ.
Ҳам ба табъ овар ба мардӣ хешро,
Пешво кун ақли сабрандешро.
Чун қаловузии сабрат пур шавад,
Ҷон ба авҷи аршу курсӣ баршавад.
Мустафо бин, ки чу сабраш шуд буроқ,
Баркашонидаш ба болои тибоқ.
Саҳифаи 113/140
|
Дафтари якум
