 |
ÌÀÉÑÀÐÈÈ ҲÀÊÈÌ
Ìàéñàðӣ äîíèøìàíäè òèá ҳèñîá ìå¸ôòà âà àç ҳóíàðè ýҷîäè êàëîìè ìàâçóí íèç áåáàҳðà íàáóäààñò. Äàëåëè çàâқè øîèðӣ äîøòàíè Ҳàêèì Ìàéñàðӣ ìàíçóìàè òèááèè ӯ áî íîìè «Äîíèøíîìà» àñò. Äàð áîðàè ñîëè òàúëèôè èí àñàð õóäè ìóàëëèôè îí ÷óíèí ìàúëóìîò äîäààñò:
Ìàí èí ãóôòîððî àíҷîì äîäàì,
Âà «Äîíèøíîìà» àââàë íîì äîäàì.
Ìàí èíðî ãóôòàì àíäàð ìîҳè øàââîë,
Áà øàñòó ñåñàäó ҳàôò îìàäà ñîë...
Ìàí àç äó áèñòó ñå äàðãóçàøòàì,
Âà äåâîíè ҷàâîíӣ äàðíàâèøòàì.
Àç àõáîðè ôàâêóççèêðè Ìàéñàðӣ ìàúëóì ìåãàðäàä, êè ӯ ҳàíãîìè òàúëèôè «Äîíèøíîìà» 46 - ñîëà áóäà âà èí ñàíàÑàíà – ëàúíàò, äóîè áàä, íàôðèí áà ñîëè 370 ҳèҷðӣ (980-981 ìèëîäӣ) áàðîáàð ìåîÿä. Ïàñ, Ìàéñàðèè Ҳàêèì ñîëè 324 ҳèҷðӣ (935-936 ìèëîäӣ) áà äóí¸ îìàäààñò. Äàð áîðàè ҷóçúè¸òè çèíäàãӣ âà òàҳñèëîòè ӯ ìàúëóìîòå äàð äàñò íåñò.
«Äîíèøíîìà»-è Ìàéñàðèè Ҳàêèì àç 4481 áàéò èáîðàò áóäààñò âà íàìóíàҳîè çàéë àç àñàðè ìàçêóð èíòèõîá êàðäà øóäààñò:
Ñóòóíè ҳàð ÷è àç äîíèø, ÷àҳîð àñò,
Äó ç-îí ҳàìâîðà ìàðäóìðî áà êîð àñò.
Íàõóñòèí ç-ӯ ñèòîðà, ê-àø áèäîíӣ,
Ҳàìà îéèíҳîè ӯ áèõîíӣ.
Áèäîíӣ ñàð áà ñàð ðàôòîðè ӯðî,
Çè íåêèþ áàäӣ êèðäîðè ӯðî.
Äèãàð äîíèø òóðî ãӯÿì êàäîì àñò,
Ìàð ӯðî ҳàíäàñà çӣ Ðóì íîì àñò.
Øóìóðäàí, ãàð íà ïàéìóäàí-ø áóí¸ä,
Ҷàҳîí àç äîíèøè ӯ ҳàñò îáîä.
×è ÷îҳ àñòó ÷è áîëîè áàëàíä àñò,
Áóðóí îðàä áà ïàéìóäàí, êè ÷àíä àñò.
Ñåþì äîíèø, ïèçèøêӣ, äîíèøè òàí,
Êè òàíðî äîøòàí áåҳòàð çè ҷàâøàí
×àҳîðóì äîíèøè äèíè õóäîӣ,
Ê-àç ӯ ¸áàä òàí àç äӯçàõ ðàҳîӣ.
Ñèòîðà ãàð íàäîíӣ, ç-ӯ ãóçèð àñò,
Âàãàð÷è äîíèøè õóáó ҳàæèð àñò.
Ҷàҳîí ïàéìóäàí àð÷è ñóäìàíä àñò,
Ҳàì îí êàñ, ê-àø íàäîíàä, áåãàçàíä àñò.
Ïèçèøêèðîâó äèíðî ãàð íàäîíӣ,
Çè¸í àñò èíҷàҳîíӣ â-îíҷàҳîíӣ.
ßêå òàíðî çè áåìîðӣ áèñӯçàä,
Äèãàð ҷîíðî áà äîíèø áàðôóðӯçàä.
Ïèçèøêӣ äîíèøàø òàíðî ïàíîҳ àñò,
Âà äèí, äîíèñòàíàø ҷîíðî ñèëîҳ àñò.
Âàãàð÷è äèí çè ҳàð äîíèø ãóçèäàñò,
Êè ҷîíðî ðàñòàí àç áàäҳî ïàäèä àñò.
Ҳàì ӯðî àç ïèçèøêӣ íåñò ÷îðà,
Íàáîøàä áî äóðóñòӣ êàñ ҳàìîðà.
Êàñå, ê-àø äàðäó áåìîðӣ ãàçîÿä,
Áà ñӯè äîíèøè äèí êàì ãàðîÿä.
Ҳàìà ñàðìîÿè ӯ òàíäóðóñòӣ,
Çè¸í àç äàðäó áåìîðèþ ñóñòӣ.
Òàíå áîÿä äóðóñòó ðîñòêèðäîð,
Íà áî ðåøó íà áî äàðäó íà áåìîð.
Êè äèíè ýçàäӣ áèòâîíàä îìӯõò,
Áà äîíèø ҷîíè õóä áèòâîíàä àôðӯõò.
×ó áàð ïàéâàñòàíàø - áàð äèë íèҳîäàì,
Ôàðîâîí ðîéҳî áàð äèë êóøîäàì,
Êè ÷óí ãӯÿì-ø ìàí, òî äåð ìîíàä,
Âà ҳàð êàñ äîíèøè ӯðî áèäîíàä.
Áèãӯÿì òîçӣ, àðíà ïîðñӣ íàғç,
Çè ҳàð äàð ìàí áèãӯÿì ìîÿâó ìàғç.
Âà ïàñ ãóôòàì, çàìèíè ìîñò Ýðîí,
Êè áåø àç ìàðäóìîíàø ïîðñèäîí.
Âàãàð òîçӣ êóíàì, íåêӯ íàáîøàä,
Êè ҳàð êàñðî àç ӯ íåðӯ íàáîøàä.
Äàðӣ ãӯÿì-ø, òî ҳàð êàñ áèäîíàä,
Âà ҳàð êàñ áàð çàáîíàø - áàð áèðîíàä.
Êóíóí ïèðè õèðàäìàíäàø áèõîíàä,
Ҳàìà ðîҳè ïèçèøêӣ ç-ӯ áèäîíàä.
Çè ðӯè äîíèø èíðî êîð áàíäàä,
Ҳàìå õîíàä àç ӯ, ҳàð ÷è-ø ïèñàíäàä.
Âà áàðíî õîíàäàø ìàð õóððàìèðî,
Ê-àç ӯ øîäîí øàâàä ҷîíè ғàìèðî.
×ó àç ïèðӣ áà ñӯè ӯ ðàñàä ðàíҷ,
Ñóè õåø àç ïèçèøêӣ ¸áàä ӯ ãàíҷ.
Äèãàð èí íîìàðî áî ñóäè áèñ¸ð
Áèìîíàä áàð çàáîí – áàð ðàôòà ҳàìâîð.
Ñóè ïèðó ҷàâîí – áàð ãóôòà ìîíàä,
Ҳàìåøà áàð çóôîí – áàð ðàôòà ìîíàä.
Áàä-îí èí íîìàðî êӯòîҳ êàðäàì,
Êè ҳàð êàñðî ñóè ӯ ðîҳ êàðäàì,
Êè ãàð áèñ¸ð áóäӣ, ñåð ìîíäӣ,
Êè áàð õîíäàí-ø ìàðäóì äåð ìîíäӣ.
×ó àç ïàéâàñòàíàø ïàðäàõòà ãàøòàì,
Áà äàðҳîè ïèçèøêӣ áàðãóçàøòàì.
Ìàí èí ãóôòîððî àíҷîì äîäàì,
Âà «Äîíèøíîìà» àââàë íîì äîäàì.
Ìàí èíðî ãóôòàì àíäàð ìîҳè øàââîë,
Áà øàñòó ñåñàäó ҳàôò îìàäà ñîë.
Ôàðîâîí áî äèëàì àíäåøà êàðäàì,
Õèðàäìàíäèþ äîíèø ïåøà êàðäàì.
Êè áèãçèíàì øàҳå äîíîâó áåäîð,
Êè ҳàñò èí õóá äîíèøðî õàðèäîð.
Íàáóä èí ҷóç ñèïàҳñîëîðè Ýðîí,
Ê-àç ӯ îáîä øóä Ýðîíè âàéðîí.
Áàä-ӯ ìàð øîҳè¸íðî èççó êîì àñò,
Áèáèíӣ Íîñèðè äàâëàò-ø íîì àñò.
Áà äàҳ ãóíà ôóçóíӣ áàð øàҳîí - áàð,
×óí ӯ áîÿä íèãàҳáîí áàð ҷàҳîí - áàð.
Íàõóñòèíàø õèðàä, ê-ӯ ҳàñò ìîÿ,
Äóâóì äîíèø, ê-àç ӯ ¸áàíä ïîÿ.
Ñåþì íåêӣ, ÷àҳîðóì ÷àðáãӯӣ,
Âà ïàíҷóì äîä, øàøøóì íåêõӯӣ.
Âà ҳàôòóì ìàðäèþ ҳàøòóì ñàâîðӣ,
Íóҳóì ðîäӣÐîäӣ – ñàõîâàòìàíäӣ, îëèҳèììàòӣ, äàҳóì ҳàì áóðäáîðӣ.
Àç èí ҳàð ÿê øóäàñò ӯ äîñòîíå,
Ìè¸íè ðîäìàðäîí ÷óí íèøîíå.
Àç èí ҳàð äàҳ ҳóíàð ïàéäî êóíàì ìàí,
ßêîÿê õóá ïàñ áèíìîÿìàø ìàí.
Õèðàäìàíäӣ ҳàìåøà ҷàâøàíè ӯ,
Áàä-ӯ äîðàä ðàâîíè ðàâøàíè ӯ.
Áàä-ӯ äîðàä ҷàҳîí ðӯçó øàáîí ðîñò,
Íà ÷óí êîðè ðàìà äîðàä øóáîí ðîñò?
Áàä-ӯ àç íîøóíóäà ãàøòà îãîҳ,
Òàâîíàä áóðä ñӯè í-îìàäà ðîҳ.
Áàä-ӯ íîäèäàðî ÷óí äèäà áèíàä,
×óíîí ÷óí ïåøè ÷àøìè äèäà áèíàä.
Ôóçóí áîÿä õèðàä îíðî, êè ôàðìîí
Êè äàðäè ìåҳòàðåðî ç-ӯñò ôàðìîí.
Ñèïàҳáàäðî õèðàä ìåҳòàð ñèïîҳ àñò,
Âà áåҳòàð ãàíҷó àôçóíòàð ïàíîҳ àñò.
Àãàð ìàðä àç õèðàä ¸áàä ҳàìå ãîҳ,
Øàҳè ìî áàð ҷàҳîí øîÿä øàҳàíøîҳ.
Íàêӯ ãóôòàñò Íӯøèðâîí áà õîíèø,
Êè ìàðäóìðî áóâàä àðçèø áà äîíèø.
Àëӣ íèç èí áà òîçӣ áîç ðîíàä,
Êè ìàðäóìðî áàҳî ÷àíäîí êè äîíàä.
Êàñå, ê-ӯðî áàҳî áåø àñòó àðçèø,
Áà êîðè äîíèø àôçóí êàðä áàðçèø[1].
Áàҳîè ìàðä àãàð áî äîíèø îÿä,
Êóҳè çàððèí áàҳîè øîҳ áîÿä.
Қèìàòè ҳàð êàñ áà қàäðè èëìè ӯñò,
Ҳàì÷óíèí ãóôòàñò Àìèðóëìӯúìèíèí.
Саҳифаи 1/2
|
